Ο λόγος για τον οποίο τα συμπτώματα αυτής είναι τόσο συχνά, είναι γιατί η περίοδος της λοχείας είναι μια περίοδος γεμάτη προσδοκίες για το μωρό, συναισθήματα χαράς κι ευτυχίας, τα οποία μπορεί στη συνέχεια να διαψευστούν, λόγω των δυσκολιών που τελικά αντιμετωπίζει η μητέρα στη φάση αυτή.
Για ποιο λόγο εμφανίζεται;
Είναι πιθανό, σύμφωνα με ερευνητικά ευρήματα, μία στις δέκα γυναίκες να εμφανίσουν επιλόχεια κατάθλιψη. Η συγκεκριμένη διαταραχή της διάθεσης ξεκινά σε ορισμένες γυναίκες μερικές μέρες από τη γέννηση του μωρού και χρήζει ιδιαίτερης προσοχής.
Ο λόγος για τον οποίο τα συμπτώματα αυτής είναι τόσο συχνά, είναι γιατί η περίοδος της λοχείας είναι μια περίοδος γεμάτη προσδοκίες για το μωρό, συναισθήματα χαράς κι ευτυχίας, τα οποία μπορεί στη συνέχεια να διαψευστούν, λόγω των δυσκολιών που τελικά αντιμετωπίζει η μητέρα στη φάση αυτή. Επιπλέον, οι ορμονικές αλλαγές που συμβαίνουν το πρώτο εικοσιτετράωρο μετά τον τοκετό, η κούραση που έχει βιώσει η μητέρα καθ’ όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του τοκετού, οι αλλαγές στα ορμονικά επίπεδα του θυροειδούς, ενδέχεται να προκαλέσουν συμπτώματα κατάθλιψης. Ακόμα, όμως, και μετά τις πρώτες μέρες, ο άστατος ύπνος και η κούραση της μητέρας, η έλλειψη υποστήριξης από το σύντροφο και η έντονη πίεση που αισθάνεται από τις αλλαγές που συμβαίνουν στη ζωή της, είναι παράγοντες που εντείνουν το πρόβλημα (Χριστοδούλου, 2010).
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Στο διαγνωστικό εγχειρίδιο DSM-V οι υποκατηγορίες διακρίνονται σε κατάθλιψη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και κατάθλιψη που εμφανίζεται στην γυναίκα μετά τον τοκετό. Η επιλόχειος κατάθλιψη δίνεται σαν διάγνωση όταν η γυναίκα υποφέρει από έντονα και εμμένοντα συμπτώματα, που διαρκούν από δύο εβδομάδες κι εμφανίζονται πριν ή μετά τη γέννηση του μωρού. Τα συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν τις πρώτες εβδομάδες μετά τη γέννηση ή ακόμα και μετά από έξι μήνες. Οι γυναίκες που βιώνουν αυτά τα συμπτώματα κατά τη διάρκεια της λοχείας είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν επιλόχειο κατάθλιψη.
Η συμπτωματολογία της επιλόχειας κατάθλιψης θυμίζει πολύ τα συμπτώματα της κοινής κατάθλιψης. Σε αυτά συγκαταλέγονται:
η κακή διάθεση ή οι ψυχολογικές μεταπτώσεις, έντονο κλάμα χωρίς λόγο, δυσκολία στη δημιουργία δεσμού με το μωρό, αυτοκατηγορίες περί ανικανότητας της μητέρας, εξάντληση και έλλειψη ενέργειας, απόσυρση από την οικογένεια και τους φίλους, προβλήματα στην όρεξη ή στον ύπνο, έλλειψη ενδιαφέροντος για δραστηριότητες που στο παρελθόν προκαλούσαν ενδιαφέρον, ευερεθιστότητα και ξεσπάσματα θυμού, αίσθημα αναξιότητας, ντροπής, ενοχής, ανεπάρκειας, δυσκολία στο να παίρνει αποφάσεις, να συγκεντρώνεται και να σκέφτεται καθαρά, έντονο άγχος ή και κρίσεις πανικού, σκέψεις για να βλάψουν τον εαυτό ή το μωρό, σκέψεις θανάτου (Grohol, 2019).
Προδιαθεσικοί παράγοντες
Ο γονιδιακός παράγοντας στη συγκεκριμένη διαταραχή της διάθεσης αποτελεί επιβαρυντικό παράγοντα, όπως και προηγούμενο ιστορικό κατάθλιψης ή κάποιας άλλης διαταραχής. Όπως συμβαίνει και με τις άλλες διαταραχές, έτσι και σε αυτή την περίπτωση, ο παράγοντας «γονίδιο» και «στρες» (κάποιο περιστατικό το οποίο να δημιούργησε άγχος στο άτομο που το βίωσε) παίζει σημαντικό ρόλο στην εκδήλωση επιλόχειας κατάθλιψης.
Έχει παρατηρηθεί πως ένα βεβαρυμμένο ιστορικό της μητέρας που πάσχει από επιλόχεια κατάθλιψη μπορεί να αποτελέσει παράγοντα προδιάθεσης. Για παράδειγμα, γυναίκες που έχουν βιώσει σε μικρή ηλικία το θάνατο της μητέρας, μητέρες που έχουν να αντιμετωπίσουν τη γέννηση και την ανατροφή ενός παιδιού με προβλήματα υγείας, μικρές σε ηλικία μητέρες, περιπτώσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν έναν πρόωρο τοκετό, καθώς και η έλλειψη υποστήριξης από τον σύντροφο ή την οικογένεια, αποτελούν περιπτώσεις υψηλού κινδύνου (Χριστοδούλου, 2010).
Θεραπεία:
Σε αρκετές δύσκολες περιπτώσεις επιλόχειας κατάθλιψης συνίσταται η φαρμακοθεραπεία, με σκοπό την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων. Είναι σημαντικό, όμως, να γνωρίζουμε ότι μόνο το φάρμακο δεν προσφέρει τη λύση. Ένας συνδυασμός ψυχοθεραπείας και φαρμακοθεραπείας θα ήταν το ιδανικό.
Η γνωσιακή συμπεριφοριστική θεραπεία (Cognitive Behavioral Therapy, CBT) συνίσταται ως θεραπεία εκλογής για τη συγκεκριμένη περίπτωση, καθώς φέρει εξαιρετικά αποτελέσματα. Στόχος αυτής της μορφής θεραπείας είναι να εντοπίσει τον δυσλειτουργικό τρόπο σκέψης της μητέρας και να εξηγήσει το λόγο της δυσλειτουργίας στο συναίσθημα και στη συμπεριφορά, με τη βοήθεια του τρίπτυχου «σκέψη, συναίσθημα και συμπεριφορά» και τον εντοπισμό των φαύλων κύκλων που η ίδια δημιουργεί. Με τη βοήθεια τεχνικών όπως η οριζόντια και κάθετη διερεύνηση, τεχνικών χαλάρωσης κι επίλυσης προβλημάτων, η μητέρα μπορεί να οδηγηθεί σε πιο λειτουργικούς τρόπους σκέψης και συμπεριφοράς.
Eπιπλέον, η διαπροσωπική θεραπεία είναι μία μορφή θεραπείας που ενδέχεται να βοηθήσει (Interpersonal Therapy, IPT) σε άτομα που πάσχουν από επιλόχειο κατάθλιψη. Η συγκεκριμένη θεραπεία επικεντρώνεται στην βελτίωση των σχέσεων που διαταράσσονται λόγω της κατάθλιψης και στην εκπαίδευση του ατόμου σε πιο υγιείς τρόπους επικοινωνίας. Συγκεκριμένα, εστιάζεται στη σχέση μεταξύ μητέρας και μωρού, μητέρας και πατέρα και στην ομαλή μετάβαση της μητέρας στο χώρο εργασίας.
Βιβλιογραφία:
- Χριστοδούλου, Τ. (2010). Επιλόχεια κατάθλιψη: αιτίες και αντιμετώπιση. Ιατροnet.
- Grohol, J., M. (2019). Postpartum Depression. Psychcentral.
Πηγή: psychologynow.gr
Φωτο: from Pixabay