Ορισμός:

Οι μαθησιακές δυσκολίες είναι μια νευρολογική διαταραχή η οποία προϋπάρχει, αλλά εμφανίζεται προς το τέλος της Α΄ δημοτικού, καθώς το σχολικό περιβάλλον λειτουργεί σαν χώρος μέσα στον οποίο εκφράζονται οι δυσκολίες των παιδιών και χαρακτηρίζεται από διαταραχές στη χρήση της γλώσσας, όπως προφορική η γραπτή και στους μαθηματικούς υπολογισμούς. Τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες, διαθέτουν μέση ή υψηλή νοημοσύνη και συναισθηματική σταθερότητα, παρουσιάζοντας όμως δυσκολίες στο αντιληπτικό και εκφραστικό επίπεδο, γεγονός που επηρεάζει το επίπεδο της μάθησης. 

Τα παιδιά τα οποία εμφανίζουν ακουστικές αναπηρίες, νοητική καθυστέρηση, συναισθηματικές διαταραχές ή ζουν σε μειονεκτικό περιβάλλον, δεν χαρακτηρίζονται ως παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες, παρά το γεγονός ότι εμφανίζουν μαθησιακά προβλήματα.

Συμπτώματα μαθησιακών δυσκολιών

Τα άτομα με μαθησιακές δυσκολίες εμφανίζουν μια σειρά από συμπτώματα τα οποία συνοδεύουν το παιδί σε όλη την πορεία της ζωής του. Τα πιο συχνά είναι:

• Δυσκολία στην αντίληψη δεξιάς και αριστερής πλευράς, τόσο στον εαυτό του, όσο και στους άλλους.
• Υπερκινητικότητα, με αποτέλεσμα να μη μπορεί να συγκεντρωθεί σε κάτι για πολλή ώρα
• Δεν θυμάται ακριβώς κάτι που του έχουμε πει γιατί ξεχνάει εύκολα
• Δυσκολία στην αλληλουχία γεγονότων και στον προσανατολισμό
• Αντιστροφή γραμμάτων και τοποθέτηση σε λάθος θέση
• Δυσκολία στην ανάγνωση
• Καθυστερημένη γλωσσική ανάπτυξη
• Δυσκολία αντίληψης χρονικών εννοιών
• Δυσκολία στην επεξεργασία πληροφοριών
• Μειωμένη οπτική αντίληψη, η οποία δυσχεραίνει την αντίληψη και διάκριση μορφών, συμβόλων και σχημάτων
• Δυσκολίες στην αντίληψη, την προσοχή, την κωδικοποίηση και τη συγκράτηση των πληροφοριακών ερεθισμάτων

Είδη μαθησιακών δυσκολιών:

ΔΥΣΛΕΞΙΑ

Η δυσλεξία αναφέρεται ως δυσκολία στην επεξεργασία του γραπτού λόγου με αποτέλεσμα να υπάρχει δυσκολία στην ανάγνωση και στην εκμάθηση της ορθογραφίας των λέξεων.

Σε αντίθεση με άλλες διαταραχές, η δυσλεξία είναι πολύ πιθανό να είναι κληρονομική. Χρειάζεται ιδιαίτερο τρόπο διδασκαλίας, αλλά τα άτομα αυτά είναι πολύ χαρισματικά.

Τα παιδιά με δυσλεξία:

• Δυσκολεύονται στην ανάγνωση, η οποία είναι συλλαβιστή
• Προσθέτουν φωνήματα συλλαβές η λέξεις κατά την ανάγνωση
• Συγχέουν γράμματα η λέξεις, όταν μοιάζουν ακουστικά η οπτικά μεταξύ τους (αàο, βàΔ, μόνοςàνόμος κλπ)
• Χάνουν τη σειρά καθώς διαβάζουν
• Αδυνατούν να κατανοήσουν και να αφηγηθούν αυτό που διαβάζουν
• Εμφανίζουν καθρεπτική ανάγνωση (φως/σώφ, Αχ,χα)
• Κάνουν πολλά ορθογραφικά λάθη
• Παραλείπουν, αντιμεταθέτουν και αντικαθιστούν γράμματα-λέξεις-συλλαβές
• Το γραπτό τους έχει πολλές μουντζούρες
• Γίνεται ακατάλληλη χρήση των σημείων στίξης
• Αντικαθιστούν λέξεις με άλλες συγγενικής σημασίας
• Παραλείπουν κεφαλαία γράμματα ή κάνουν εναλλαγή με τα πεζά
• Δυσκολεύονται να κάνουν αριθμητικές πράξεις
• Δυσκολεύονται στην εκμάθηση της προπαίδειας
• Αδυνατούν να επιλύσουν  προβλήματα
• Δυσκολεύονται στο χωροχρόνο

ΔΥΣΑΡΙΘΜΗΣΙΑ

Είναι δυσκολία στην εκμάθηση μαθηματικών εννοιών και δεξιοτήτων. Η δυσαριθμησία μπορεί να είναι:

1. Αναπτυξιακή-εξελικτική, όταν εμφανίζεται στο αρχικό στάδιο εκμάθησης μαθηματικών εννοιών του παιδιού
2. Επίκτητη, όπου το άτομο έχει έρθει για κάποιο διάστημα σε επαφή με τις μαθηματικές έννοιες, αλλά με το πέρασμα του χρόνου χάνει αυτή τη δεξιότητα.

Τα παιδιά με δυσαριθμησία εμφανίζουν:

• Δυσκολία στην εκτέλεση μαθηματικών πράξεων και στην αντίληψη ποσοτικών εννοιών και μεγεθών
• Σύγχυση των εννοιών δεξιά και αριστερά
• Δυσκολία στην επιλογή των σωστών πράξεων για την σωστή επίλυση των προβλημάτων
• Εμμονή στο μέτρημα με δάχτυλα
• Μνήμη μικρής διάρκειας

ΔΥΣΓΡΑΦΙΑ

Είναι διαταραχή η οποία χαρακτηρίζεται από δυσκολίες στη γραφή. Τα παιδιά με αυτή τη διαταραχή σχηματίζουν γράμματα με λάθος μέγεθος ή κατεύθυνση, ενώ οι λέξεις τους έχουν σχεδόν πάντα ορθογραφικά λάθη.

Τα παιδιά με δυσγραφία:

• Δεν τοποθετούν τα γράμματα πάνω στη γραμμή
• Τα γράμματα τους είναι δυσανάγνωστα, καθώς ασκούν μεγάλη πίεση στο μολύβι
• Το γράψιμο τους είναι πολύ αργό
• Δεν αφήνουν κενά ανάμεσα στις λέξεις με αποτέλεσμα να μην έχουν νόημα αυτά που γράφουν
• Αλλάζουν συχνά το μέγεθος των γραμμάτων και παραλείπουν σημεία στίξης

ΔΥΣΑΝΑΓΝΩΣΙΑ

Στη διαταραχή αυτή μεγάλο ρόλο παίζει η επεξεργασία ανάμεσα σε αυτό που διαβάζουμε και σε αυτό που γράφουμε. Συνήθως οφείλεται σε ανικανότητα του εγκεφάλου να επεξεργαστεί τα οπτικά ερεθίσματα ενός κειμένου. Υπάρχει όμως και η πιθανότητα να οφείλεται σε κάποια φωνολογική διαταραχή του παιδιού, όπου αδυνατεί να αποκωδικοποιήσει τους ήχους. Πολύ σημαντική στο στάδιο αυτό είναι η παρέμβαση του λογοθεραπευτή. Τα παιδιά με δυσαναγνωσία εμφανίζουν λάθη κατά την ανάγνωση εφόσον παραλείπουν η αντικαθιστούν λέξεις και δυσκολεύονται στην αποκωδικοποίηση.

ΔΥΣΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑ

Είναι διαταραχή της ορθογραφίας και των κανόνων που τη διέπουν η οποία συχνά συνοδεύει τη δυσλεξία αλλά μπορεί να υπάρχει κ μόνη της.  Αφορά τη δυσκολία της γραφής στο επίπεδο λέξης, πρότασης και σύνταξης παραγράφου.

Τα παιδιά με δυσορθογραφία:

• Προσθέτουν η παραλείπουν γράμματα
• Αντιστρέφουν φωνήεντα, σύμφωνα, ή και ολόκληρη τη λέξη
• Κάνουν ορθογραφικά λάθη και στη θεματική και στην καταληκτική ορθογραφία
• Δυσκολεύονται να αντιληφθούν ομόηχες λέξεις
• Η χρήση γραμμάτων σε λέξεις ίδιου ήχου είναι λανθασμένη(αυτί,αφτι)
• Αντικαθιστούν τα διψήφια σύμφωνα που μοιάζουν μεταξύ τους
• Αφήνουν μεγάλες αποστάσεις ανάμεσα στις λέξεις ή κολλάνε τα γράμματα μεταξύ τους.
• Κάνουν επανάληψη ίδιων λέξεων

Τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες χαρακτηρίζονται γενικότερα με:

• Χαμηλή αυτοεκτίμηση
• Υψηλά επίπεδα άγχους 
• Απόρριψη από τους συνομηλίκους  τους
• Δυσκολίες συγκέντρωσης
• Δυσκολία μνήμης
• Έλλειψη οργάνωσης

Χρειάζομαι Ειδικό Παιδαγωγό Για Το Παιδί Μου;

Οι γονείς των παιδιών με μαθησιακές δυσκολίες έρχονται αντιμέτωποι με τη σκέψη «Τι είναι καλύτερο να κάνω; Να βοηθήσω εγώ το παιδί μου ή να προσλάβω ειδικό παιδαγωγό;» Η απάντηση στο ερώτημα είναι δύσκολη για τους ίδιους, ωστόσο στο εν λόγω άρθρο θα προσπαθήσουμε να καταστήσουμε κατανοητούς τους λόγους που είναι προτιμότερη η συνεργασία με ένα εξειδικευμένο διεπιστημονικό κέντρο.

Πολλοί γονείς  νιώθουν αυξημένο το αίσθημα του χρέους απέναντι στο παιδί τους, τόσο έντονο μάλιστα που ενίοτε επιρρίπτουν ευθύνες στον εαυτό τους για την κακή απόδοση του παιδιού στο σχολείο. 

Στην προσπάθειά τους, λοιπόν, να αισθανθούν «καλά» με τον εαυτό τους και να απαλλάξουν το παιδί από το πρόβλημά του επιλέγουν να μελετούν στο σπίτι μαζί. Η μελέτη, βέβαια, τις περισσότερες φορές διαρκεί ατελείωτες ώρες, ενώ δε σπανίζουν οι καυγάδες. Το άγχος του γονέα μετατρέπεται όχι μόνο σε άγχος για το μαθητή, αλλά και σε αντίσταση του δεύτερου στη διδασκαλία, στη μελέτη και στο σχολείο γενικότερα. 

Ο γονέας όσο και να αγαπά το παιδί δεν είναι πάντα ικανός να βοηθήσει στις κατ’ οίκον εργασίες. 

 Το αρνητικό κλίμα που αναπτύσσεται μεταξύ τους, πολλές φορές δεν οδηγεί παρά στη διασάλευση της μεταξύ τους σχέσης. 

Ο ρόλος του ειδικού παρότι επικεντρώνεται στη διδασκαλία δε μένει εκεί. Αρχικά, λαμβάνει υπόψιν του το εξελικτικό στάδιο στο οποίο βρίσκεται το παιδί, την ψυχοσύνθεσή του άλλα και το προφίλ δυνατοτήτων και αδυναμιών. Βάσει των παραπάνω είναι σε θέση να διαμορφώσει ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα παρέμβασης και να θέσει βραχυπρόθεσμους αλλά και μακροπρόθεσμους στόχους.

 Για καθετί που καταφέρνει ο μαθητής η επιβράβευση είναι απαραίτητη. 

 Για τον μαθητή με μαθησιακές δυσκολίες είναι αναγκαία η δημιουργία ενός εξατομικευμένου προγράμματος έγκαιρης και έγκυρης παρέμβασης, αλλά και η τόνωση της αυτοπεποίθησής του τόσο από τον ειδικό δάσκαλο – θεραπευτή, όσο και από το οικείο περιβάλλον.

Πώς Να Ενισχύσουμε Την Αυτοεκτίμηση Των Παιδιών Μας;

Ο όρος αυτοεκτίμηση είναι ζωτικής σημασίας για κάθε άνθρωπο, καθώς συντελεί στην εξασφάλιση της ψυχικής μας ισορροπίας.

Η ιδέα που έχουμε για τον εαυτό μας διαμορφώνει τα ενδιαφέροντα, τις προσπάθειες και τις κινήσεις μας. Συνεπώς, η στάση μας απέναντι στους άλλους ανθρώπους καθορίζεται από την ιδέα που έχουμε για τον εαυτό μας.

Τι είναι η αυτοεκτίμηση;

Είναι η συναίσθηση της ικανότητάς μας να ανταποκρινόμαστε ικανοποιητικά στις απαιτήσεις της καθημερινότητας και η επίγνωση της σημαντικότητάς μας ως ιδιαίτερο & ξεχωριστό πρόσωπο.

Από πότε αναπτύσσεται η αυτοεκτίμηση;

Η ανάπτυξη της αυτοεκτίμησης είναι μια συνεχής διαδικασία που ξεκινά από τη βρεφική κιόλας ηλικία κι εξελίσσεται στην παιδική, εφηβική και ενήλικη ζωή.

Σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της αυτοεκτίμησης διαδραματίζει αρχικά η οικογένεια. Έπεται το σχολείο και οι ομάδες συνομηλίκων.

Το πρώτο έτος της ζωής του παιδιού είναι ιδιαίτερα κρίσιμο στην ανάπτυξη της αίσθησης του εαυτού. Το βρέφος ξεχωρίζει πλέον τον εαυτό του από τη μητέρα του ως μια οντότητα αυτόνομη, η οποία μπορεί να λειτουργεί ακόμα κι όταν η μητέρα του είναι απούσα. Η ικανοποίηση των βασικών αναγκών του βρέφους οικοδομούν την αρχική του αυτοεκτίμηση.

Επόμενος σημαντικός σταθμός στη διαμόρφωση της αυτοεκτίμησης αποτελεί η παιδική ηλικία, όπου ενθαρρύνεται η ανάληψη πρωτοβουλιών, η αίσθηση της αποτελεσματικότητας και της ικανότητας επίλυσης προβλημάτων που θα το οδηγήσουν σταδιακά προς την αυτονομία.

Στην εφηβεία, αξίζει να διαφοροποιήσουμε τη χαμηλή αυτοεκτίμηση από τις φυσιολογικές ανασφάλειες & αμφιβολίες των εφήβων, στην προσπάθεια αναζήτησης προσωπικής ταυτότητας.

Χαρακτηριστικά παιδιών με χαμηλή αυτοεκτίμηση

• Αυτοαναφορά με αρνητικούς χαρακτηρισμούς.
• Εστιασμός στην αρνητική διάθεση.
• Ενάσκηση σκληρής κριτικής.
• Φτωχές σχολικές επιδόσεις.
• Κοινωνικές δυσκολίες.
• Δυσκολία στην προσαρμογή.
• Αποφυγή προκλήσεων & ανάληψη ευθυνών.
• Κοινωνικές δυσκολίες.
• Αίσθηση αδυναμίας, υπερευαισθησίας, υπερβολικού άγχους.
• Υποχωρητικότητα, παθητικότητα, ανάγκη επιβεβαίωσης. 
• Χαμηλή ανοχή στη ματαίωση.
• Αναπάντεχες εκρηκτικές συμπεριφορές.
• Υιοθέτηση παραβατικών συμπεριφορών.

Χαρακτηριστικά παιδιών με υψηλή αυτοεκτίμηση

• Χαρά στην επαφή με τους άλλους.
• Μπορούν να ζητάνε βοήθεια.
• Εκφράζουν ελεύθερα τις απόψεις, τις σκέψεις & τα συναισθήματά τους.
• Άνεση σε ατομικές & ομαδικές δραστηριότητες.
• Αναλαμβάνουν ρίσκα  & έχουν καλή προσαρμοστικότητα.
• Αντέχουν την «αποτυχία».
• Επιτυγχάνουν τους στόχους τους.
• Αντιμετωπίζουν τα προβλήματα με σθένος & πείσμα, προσπαθώντας να βρουν λύσεις.
• Διαθέτουν αποφασιστικότητα & είναι ανοιχτά στις προκλήσεις.
• Αναλαμβάνουν την ευθύνη τους.
• Αισθάνονται ασφαλή.
• Είναι ευτυχισμένα.

Ιδέες & τρόποι για ενίσχυση της αυτοεκτίμησης του παιδιού μας:

• Δώστε επιλογές.
• Κρατήστε τους φόβους σας «υπό έλεγχο» & μη γίνεστε υπερπροστατευτικοί.
• Θέστε όρια και καθοδηγήστε το.
• Δώστε του υπευθυνότητες και συμπεριλάβετέ το σε καθημερινές απλές οικογενειακές αποφάσεις.
• Μάθετε στο παιδί ότι κανείς δεν είναι τέλειος.
• Μην το συγκρίνετε.
• Νιώστε υπερήφανοι γι’ αυτό & βοηθήστε το να νιώθει μοναδικός, χωρίς όμως να υπερβάλλετε και στα λεγόμενά σας.
• Εμπιστευτείτε το.
• Ενισχύστε τα ταλέντα του.
• Αποφύγετε τα αρνητικά σχόλια για την επίδοσή του.
• Ενθαρρύνετε, όταν δυσκολεύεται.
• Χαρακτηρίστε τη συμπεριφορά του κι όχι το ίδιο το παιδί.
• Δώστε προσοχή στα λεγόμενά του και ενθαρρύνετε το να εκφράζει τις απόψεις του.
• Προτρέψτε το να πειραματιστεί με διάφορα χόμπι και δραστηριότητες.
• Διευκολύνετε τη δημιουργία κοινωνικών/φιλικών σχέσεων.

Θυμηθείτε ότι 

Εσείς, ως γονείς, αποτελείτε τη βασική του αναφορά και είστε ό, τι πολυτιμότερο έχει στη ζωή του. Επομένως, η δική σας συμπεριφορά είναι πολύ σημαντική για την διαμόρφωση της δικής του, για την καλλιέργεια του συναισθήματός του και την ανάπτυξη της προσωπικότητάς του.  

Φωτο : unsplash